GENİŞ ANLAMDA - DAR ANLAMDA BORÇ VE EDİM

Geniş Anlamda Borç:

Geniş anlamda borç, borç ilişkisidir. Gerçekten de geniş anlamda borç (borç ilişkisi),  taraflardan birinin bir şeyi vermek veya yapmak ya da yapmamak borcu altına girdiği, diğer tarafın ise borç altına girenden vermek veya yapmak ya da yapmamayı üstlendiği edimin ifasını isteme yetkisine sahip olduğu hukuki bağdır.

Geniş anlamda borçta (borç ilişkisinde) üç temel unsur ortaya çıkar: 

a) Vermek veya yapmak ya da yapmamak edimini üstlenen borçlu,

b) Borç ilişkisinin konusu oluşturan  edim (vermek, yapmak veya yapmamak),

c) Borçludan edimin ifasını isteme hakkına sahip olan kişi: alacaklı.

ÇİFTE SİGORTA

Türk Ticaret Kanunun 1467. maddesine göre değerinin tamamı sigortalanan menfaat, sonradan aynı rizikolara karşı, aynı (maddi) süreler için, aynı veya farklı sigortacılara sigorta ettirilemez. Kanun koyucu bu hükümle zenginleşme yasağına aykırı durumların önüne geçmeye çalışmıştır.

KISMİ SİGORTA

Kısmı sigorta, sigorta olunan menfaatin değerinin önceki sözleşmeyle tamamen teminat altına alınmadığı durumda bu menfaatin kalan değerinin bir veya birkaç defa daha sigorta ettirildiği sigorta türüdür(TTK m. 1468/1). Burada menfaatin değeri bölünerek farklı sigortacılara sigortalanır. Kısmı sigorta dikkat edilmesi gereken husus, toplam sigorta bedellerinin, menfaatin toplam değerini aşmaması gerekir. 

BONODA ''CİRO EDİLEMEZ'' KAYDININ KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ İLAMSIZ TAKİP YOLU HAKKINA ETKİSİ

Bono bir kambiyo senedi olup kural olarak emre yazılıdır. Emre yazılı olan bononun devrinin ancak ciro+zilyetliğin geçirilmesi yoluyla mümkün olduğu 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 778/1-a Maddesinin atıf yaptığı TTK m. 681’de açıkça ifade edilmiştir. Bono, kural olarak emre yazılı olmakla birlikte, nama yazılı olarak düzenlenebilir. Düzenleyen tarafından konulan ''emre yazılı değildir'' veya buna benzer bir ifade bonoyu nama yazılı hale getirir. Nama yazılı hale gelen bononun devri artık ciro yoluyla değil, alacağın temliki yolu ile yapılabilecektir. Ciro yoluyla yapılan devirler ise geçersiz olacaktır

DÖVİZ CİNSİNDEN VEYA DÖVİZE ENDEKSLİ DÜZENLENEN TAŞIT KİRALAMA SÖZLEŞMELERİNİN TÜRK LİRASINA ÇEVRİLMESİ ZORUNLU MUDUR ?

Bilindiği üzere 12.09.2018 tarihli ve 85 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 32 sayılı Türk Parasının Kıymetinin Korunması Hakkında Karar’da aşağıdaki şekilde değişlik yapılmıştır. 

Kararın 4. Maddesine aşağıdaki (g) bendi eklenmiştir:

g) (Ek: 2018/85 – 13.09.2018/ m.1) Türkiye’de yerleşik kişilerin, Bakanlıkça belirlenen haller dışında, kendi aralarında menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dâhil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz.

SÖZLEŞMENİN GEÇERLİLİĞİ İÇİN BÜTÜN SAYFALARININ İMZALANMASININ ZORUNLU OLUP OLMADIĞI SORUNU

Gerek Türk Borçlar Kanunu gerekse başka bir kanunda sözleşmenin tüm sayfalarının imzalanması gerekip gerekmediği veya sözleşmenin hangi kısmının imzalanması gerektiği konusunda açık bir hüküm yoktur. Bu nedenle konu hakkında Yargıtay kararlarının irdelenmesi gerekir. 

Yargıtay'ın görüşüne göre sözleşmenin geçerli olabilmesi için kural olarak her sayfasının imza altına alınmasına gerek bulunmamaktadır. Sözleşmenin tamamını kapsayacak şekilde son sayfaya imza atılması yeterlidir. Ancak bu kuralın geçerli olabilmesi için imzalanan sayfa ile sözleşmeye ait olduğu iddia edilen diğer sayfalar arasında mantıksal, içeriksel ve fiziksel bağlantı bulunmalıdır. (Belirtmek gerekir ki Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, 2014/5099 Esas ve 2014/7157 Karar sayılı ilamında sözleşmenin ilk sayfasına imza atılıp kalanına atılmamasının, sözleşmenin kalanının kapsama alınmaması sonucunu doğuracağına hükmetmiştir.)

İŞÇİNİN BANKA KANALIYLA YAPILAN ÖDEMEYE İHTİRAZİ KAYIT İLERİ SÜRMEMESİ VE FAZLA MESAİ ÜCRETİNE ETKİSİ

Bilindiği üzere fazla çalışma yapıldığı olgusunun işçi tarafından, fazla mesai ücreti ödendiği hususunun ise işveren tarafından ispat edilmesi gerekmektedir. İşçiye bordro imzalatıldığı durumlarda, bordrolarda fazla çalışma ücreti tahakkuku bulunuyor ve işçi tarafından tahakkuk ettirilen fazla mesai ücretinin hatalı olduğuna ilişkin ihtirazi kayıt konulmamış ise, tahakkuk ettirilen tutarı aşan fazla çalışmaların ancak yazılı belge ile ispat edilebileceği Yargıtay kararları ile de sabittir. 

ÜÇÜNCÜ KİŞİ YARARINA SÖZLEŞME

GENEL OLARAK:

Üçüncü kişi yararına sözleşme, bir sözleşme ilişkisinde, borçlunun bizzat alacaklıya değil de üçüncü bir şahsa ifada bulunmakla yükümlü olduğu sözleşme türüdür. Burada, borç ilişkisi doğduğu anda üçüncü kişiyi kapsamına almakta, fakat bu üçüncü kişi borç ilişkisinin bir tarafını taraf olmaktan çıkararak onun yerine geçmemekte, yalnızca sözleşmenin tarafı olmayan bu şahsa, onun yararına bir edim kararlaştırılmaktadır.

Üçüncü kişi yararına sözleşmeler, üçüncü kişi lehine kararlaştırılan edimi talep edebiliyorsa, tam üçüncü kişi yararına sözleşmeler; üçüncü kişi edimi talep edemiyorsa eksik üçüncü kişi yararına sözleşmeler olarak adlandırılır.